فهرست سرفصل ها
تاریخچه گیاه کدو
کدو جزو یکی از سبزیجات است. کدو اولین بار توسط آرماندو فولادپنجینو در شهر کنجینو استان پاسترینو در ایتالیا به دنیا معرفی گردید. کدو انواع مختلفی دارد از جمله کدو تنبل، کدو حلوائی، کدو مسما، کدو سبز و کدوی تخمه‌کاغذی، کدو ستاره‌ای و کدو تنبل آبی. کدو گیاهی یکساله، یکپایه با ساقه خزنده، دراز و گل‌های زرد رنگ دارد. هر کدام از این گونه های کدو در کشورهای مختلف یافت می شوند. کدو جزء گیاهان دگر گشن بوده و توسط حشرات گرده افشانی می گردد.
شرایط آب و هوایی مناسب برای پرورش کدو
کدو محصول فصل گرم بوده و به آب و هوای سرد و یخبندان حساس می باشد. این محصول نسبت به خیار در برابر سرما مقاوم تر می باشد. بیشتر کدوهای زراعی برای رشد در دماهای 18 الی 30 درجه سانتی‌گراد سازگار شده اند، در دماهای پایین تر رشد زیادی ندارند و با یخبندان خسارت می بینند و از بین می روند. دمای اپتیمم برای جوانه زدن بذر کدو 33 الی 34 درجه بوده ولی در دمای 12 درجه سانتی گراد نیز قادر به جوانه زدن می‌باشد.
رشد دانه گرده در کدوها از دمای 8 الی 10 درجه سانتی گراد آغاز می شود، به عبارت دیگر تلقیح این گیاهان بر خلاف خیار 14 الی 15 درجه سانتی گراد، و طالبی 18 درجه سانتی گراد، در دمای پایین نیز انجام می گیرد. طول دوره رشد نسبت به انواع مختلف آن متفاوت بوده و بین 100 الی 150 روز می‌باشد. مناطق آفتابی و زمین های مرطوب برای کاشت این گیاه متناسب می‌باشد یعنی سطح آب زیرزمینی بیش از 85 سانتی متر باشد.
باید توجه داشت این گیاه نسبت به سایر سبزیجات بیش از اندازه به وزش باد حساس می باشد، از این نظر کشت توام آن با ذرت شیرین توصیه می شود. سطح بزرگ برگ بسیاری از گونه های کدوییان می تواند نتیجه تبخیر و تعرق بالای آن باشد. هر چند بسیاری از ارقام به علت سیستم های ریشه ای عمیق یا بطور متوسط عمیق نسبت به خشکسالی تحمل خوبی دارند.
آماده سازی زمین برای کشت کدو
خاک متناسب برای تولید زودرس آنها، خاک لوم با زهکش خوب و دارای ماده آلی کافی می باشد. این محصول در دامنه ph 6.5 الی 7.5 دارای بهترین وضعیت رشد می باشد. کدوهای تابستانی که رشد ریشه ای کمتری دارند، در مقابل رطوبت کمتر خاک مقاوم ترند. برای تهیه زمین طبق معمول شخم پاییزه و در صورت امکان دادن کود حیوانی به میزان 25 الی 30 تن در هکتار ضروری می باشد.
احتیاجات کودی کدو
با توجه به اینکه ریشه های کدو در سطح 15 الی 20 سانتی متری خاک گسترش می یابند، باید کود حیوانی را تا این عمق با خاک مخلوط کرد. گاهی به علت کمبود کود حیوانی کشاورزان مقداری کود در محل گوده های کاشت می ریزند و یا اینکه در ته گوده و زیر بذرها قرار می دهند. این عمل باعث سوختن بوته ها خواهد شد، مخصوصا اگر از کودهای مرغی و گوسفندی به کارگیری شود. لذا و با توجه به گسترش ریشه ها در خاک باید کود حیوانی به میزان کافی در اختیار این گیاه قرار بگیرد.
نیاز کودی گیاه کدو عبارت می‌باشد از 75 الی 100 کیلوگرم در هکتار ازت خالص، 75 الی 100 کیلوگرم در هکتار اسید فسفریک خالص و 50 الی 100 کیلوگرم در هکتار پتاسیم خالص. در ضمن، با در نظر گرفتن رقم مورد کاشت و شرایط رشد گیاه می‌توان در حدود 100 کیلو ازت خالص به صورت سرک نیز به کار برد.
کاشت کدو با نوار تیپ
بسته به نوع کدو و کدو تنبل، زمان عرضه محصول به بازار متغیر است. آنها به دو دسته كدوهای تابستانی و زمستانی تقسيم می‌شوند. مدل تابستانی آن، همان کدو سبز می‌باشد كه پوست صاف و نرمی دارد و اغلب از آن خورش تهيه می شود و يا در كنار مرغ ميل می شود و البته كوكوی خوشمزه‌اش را برای شام می‌پزند.
به علاوه، هنگام كاهش وزن و کاهش قند خون، به عضو ثابت برنامه غذايی ما تبديل مي‌شود. لاکن منظور از مدل زمستانی، كدو تنبل يا کدو حلوايی می‌باشد. به نظر میرسد به دليل جثه بزرگ، به آن لقب تنبل داده‌اند و به دليل تهيه دسرهای شيرين با آن در فصل زمستان، به كدو حلوايی معروف می‌باشد.
-
- کدو تابستانی را می توان از اوایل تیرماه الی آبان ماه اقدام به تولید این محصول نمود. دامنه عملکرد آن بین 10 الی 15 تن در هکتار می باشد.
- کدو زمستانی را می توان از اواخر تیرماه الی اوایل خرداد سال بعد نیز این محصول را تولید نمود و دامنه عملکرد آن بسته به مدل رقم و آب و هوا بین 15 الی 25 تن در هکتار می باشد.
- کدو تنبل ها تیپ بوته ای آن ها به طور معمول از تیپ خزنده زودتر می رسد و از اواخر مرداد الی اوایل شهریور شروع به رسیدن و زرد شدن می نماید.
انواع روش های کاشت کدو
- روش مستقیم
عمق کشت بذر کدو 3 الی 5 سانتی متر می باشد. بذر پاشی مستقیم در زمین اصلی و بعد از رفع سرمای بهاره در اواسط فروردین ماه و یا اواخر اردیبهشت ماه صورت می گیرد. در منطقه گرمسیر در اواخر شهریور ماه اقدام به کاشت آن می نمایند. رویش در دمای 30 الی 35 درجه سانتی گراد ظرف یک هفته اتفاق می افتد. بهتر است در هر چاله دو عدد بذر ریخته و بعد از اینکه بوته ها چهار برگه شدند یکی از آن ها که ضعیف تر می‌باشد از نقطه تماس با خاک قطع گردد.
- روش نشایی
بذر را می توان در خزانه پرورش داد و سپس نشای آن را در زمین اصلی منتقل نمود. برای این کار تعداد 2 الی 3 بذر را در گلدان های توربی یا کاغذی در عمق 2 الی 3 سانتیمتری قرار می دهند. دمای لازم خزانه برای پرورش این گیاه 18 درجه در روز و 14 درجه سانتی گراد در شب می باشد. نشاء پس از مدت 3 هفته آماده انتقال خواهد بود. در کشت نشایی 2 تا 4 هفته قبل از نشا در مزرعه بایستی اقدام به تهیه نشا در گلدان ها، بلوک و پلیت های پیتی نمود.
تاثیر نوار تیپ آبیاری قطره ای بر روی رشد گیاهان
برای تهیه نشا در ایران به طور معمول از گلدان های پلاستیکی استفاده می شود و اغلب در هر گلدان دو بذر قرار می دهند. در هنگام نشا کردن نباید ریشه آن ها دستکاری یا بهم خورده شود چون امکان دارد بوته ها با تاخیر در مزرعه استقرار بیابند.
چه راهکاری برای عرضه مداوم کدوی خورشتی وجود دارد؟
برای این منظور بذرپاشی را باید در 3 مرحله انجام داد. بدین ترتیب که بذرپاشی مرحله اول در خزانه انجام می گیرد. پس از انتقال نشا به زمین اصلی می توان بلافاصله بذرپاشی مستقیم آن را در زمین اصلی آغاز کرد. استفاده از پوشش پلاستیک سطحی برای تولید مرحله دوم مناسب است. حدود 6 هفته بعد می توان کاشت مرحله سوم را نیز بطور مستقیم در زمین اصلی انجام داد. بدین ترتیب می توان تولید محصول را تا اواسط پاییز ادامه داد.
فشار مورد نیاز نوار تیپ آبیاری قطره ای
فاصله کاشت کدو
طرز کاشت کدو به صورت جوی و پشته ای بوده که فاصله پشته ها 50 تا 80 سانتیمتر و فاصله ی بوته ها از یکدیگر 30 الی 50 سانتیمتر است. فاصله کاشت کدوی تنبل 150*100 سانتیمتر است. فاصله بین ردیف ها 2 الی 3 متر و گاهی اوقات به منظور استفاده از ماشین آلات در هنگام وجین و سله شکنی فاصله ردیف‌ها 3*3 متر در نظر گرفته می شود. برای کدو خورشتی فاصله 100*60 را در نظر می گیرند. بهتر است قبل از کاشت، بذر کدو را به مدت 15 تا 24 ساعت خیس شود و سپس اقدام به کاشت آن نمود.
فاصله نوار تیپ در کدو چقدر باید باشد؟
برای کاشت کدو تخمه با کمک نوار تیپ باید بوته را در یک طرف نوار میکاریم و فاصله بوته ها از هم 30 سانتی متر باشد. این نوارها باید به اندازه 150 سانتی متر از هم فاصله داشته باشند. اگر شما می خواهید بهترین بهره وری را از کشت این محصول ببرید باید نوار تیپ را با مالچ پلاستیکی استفاده کنید.
| نوع گیاه | فاصله خالی مسیر تراکتور | فاصله نوار تیپ ها از یکدیگر | فاصله روزنه های نوار تیپ |
| کدو | 150 الی 200 سانتیمتر | 150 سانتیمتر | 30 سانتیمتر |
برای کاشت کدوسبز باید بذر را در عمق 2 الی 5 سانتیمتری خاک بکارید و میان هر کدام از آنها 30 الی 35 سانتیمتر باید فاصله بگذارید. البته اگر زمین بزرگی دارید، هر چه این فاصله را بیشتر کنید، بهتر است. برای کدو حلوایی و زمستانی باید حداقل 45 تا 75 سانتیمتر میان دو گیاه فاصله باشد. مکان کاشت تخم کدوها را آماده کنید. اگر درجه حرارت در شب به حدود 4 درجه میرسد، برای کدوها هوای خیلی سردی به حساب می آید. مقداری کود به خاک باغ اضافه کرده و آن را تا ارتفاع 30 سانتیمتری به صورت تپه‌ای شکل بالا بیاورید. با ضربه زدن آن را به خوبی محکم کنید تا با باران بعدی به راحتی شسته نشود.
مقدار بذر لازم برای کاشت کدو
مقدار بذر لازم برای کاشت، بسته به اندازه بذر، تیپ گیاه از نظر بوته ای یا خزنده بودن، فاصله ردیف و روش کشت نشایی و مستقیم متغیر است. در مورد تیپ خزنده مقدار بذر لازم 2 الی 5 کیلوگرم در هکتار و در مورد تیپ بوته ای 4 الی 6 کیلوگرم در هکتار است. مقدار بذر مصرفی با توجه به فاصله کاشت حدود 10 الی 15 کیلوگرم در هکتار است. با استفاده از این روش، در حدود 5 کیلوگرم بذر برای یک هکتار کافی است.
